Lập ngân sách cá nhân: Bí quyết kiểm soát tài chính hiệu quả

1. Ngân sách cá nhân là gì và tại sao cần thiết?

Ngân sách cá nhân là kế hoạch chi tiêu dựa trên thu nhập và mục tiêu tài chính của bạn. Nó giống như "bản đồ" dẫn bạn đến sự ổn định tài chính.

• Lợi ích:
  
  
  
  • Tránh chi tiêu quá mức, giảm nguy cơ nợ nần.
  
  
  • Tạo nguồn tiền cho tiết kiệm và đầu tư.
  
  
  • Giúp bạn đạt mục tiêu lớn (mua nhà, du lịch).
  
  
  
  


• Thực tế: Theo khảo sát, hơn 50% người Việt không lập ngân sách, dẫn đến tình trạng "cuối tháng hết tiền" dù thu nhập ổn định.

2. Đánh giá thu nhập và chi tiêu hiện tại

Để lập ngân sách, bạn cần biết rõ "dòng tiền" của mình:

• Thu nhập: Ghi lại tất cả nguồn tiền (lương, làm thêm, kinh doanh). Ví dụ, lương tháng 12 triệu VNĐ, làm thêm 3 triệu VNĐ, tổng 15 triệu VNĐ.


• Chi tiêu: Theo dõi chi tiết trong 1 tháng (ăn uống, nhà ở, giải trí). Dùng ứng dụng ngân hàng hoặc sổ tay để ghi chép.


• Ví dụ:
  
  
  
  • Nhà ở: 4 triệu VNĐ.
  
  
  • Ăn uống: 3 triệu VNĐ.
  
  
  • Giải trí: 2 triệu VNĐ.
  
  
  • Còn lại: 6 triệu VNĐ.
  
  
  
  

Hiểu rõ thu chi giúp bạn biết mình đang lãng phí ở đâu.

3. Chọn phương pháp lập ngân sách phù hợp

Có nhiều cách lập ngân sách, tùy vào nhu cầu và thói quen của bạn:

• Quy tắc 50/30/20:
  
  
  
  • 50% (7,5 triệu VNĐ) cho nhu cầu thiết yếu (nhà, ăn, đi lại).
  
  
  • 30% (4,5 triệu VNĐ) cho sở thích (mua sắm, giải trí).
  
  
  • 20% (3 triệu VNĐ) cho tiết kiệm/đầu tư/trả nợ.
  
  
  
  


• Phương pháp phong bì:
  Chia tiền mặt thành các phong bì (VD: 3 triệu VNĐ ăn uống, 2 triệu VNĐ giải trí). Hết phong bì là dừng chi.


• Ngân sách linh hoạt: Điều chỉnh theo tháng, phù hợp nếu thu nhập không ổn định.

4. Phân bổ chi tiêu hợp lý

Sau khi chọn phương pháp, hãy phân bổ tiền sao cho cân bằng giữa nhu cầu và mục tiêu:

• Thiết yếu: Giữ dưới 50% để có dư cho tiết kiệm. Nếu nhà ở chiếm 40% (6 triệu VNĐ), cắt giảm giải trí để bù.


• Tiết kiệm: Dành ít nhất 10-20% (1,5-3 triệu VNĐ). Tikop, một ứng dụng tích lũy trực tuyến, là cách tuyệt vời để bắt đầu với số tiền nhỏ (từ 50.000 VNĐ) và theo dõi tiến độ dễ dàng.


• Dự phòng: Để lại 5-10% (750.000-1,5 triệu VNĐ) cho chi phí bất ngờ (sửa xe, ốm đau).

5. Cách duy trì ngân sách lâu dài

Lập ngân sách dễ, nhưng duy trì mới là thách thức:

• Theo dõi hàng tuần: Kiểm tra chi tiêu mỗi cuối tuần để điều chỉnh kịp thời.


• Cắt giảm thông minh: Thay vì bỏ hẳn giải trí, giảm từ 2 triệu VNĐ xuống 1 triệu VNĐ bằng cách xem phim tại nhà thay vì rạp.


• Tự động hóa: Chuyển 3 triệu VNĐ vào tài khoản tiết kiệm ngay khi nhận lương để tránh tiêu trước.